| در حال بارگزاری، شکیبا باشید |
محمد بن علی بن موسی بن جعفر، امام نهم شیعیان اثناعشری است که به امام جواد(ع) شهرت دارد. پدر وی امام رضا(ع)، امام هشتم شیعیان اثناعشری است. مادرش سبیکه نام داشت که از خاندان ماریه قبطیه، همسر پیامبر اسلام(ص) به شمار می‌رود. در برخی از منابع نام مادر ایشان خیزران و ریحانه ذکر شده است.
کُنیه وی ابوجعفر است که معمولا در روایات تاریخی با عنوان ابوجعفر ثانی ذکر می‌شود تا با ابوجعفر اول یعنی امام باقر(ع)اشتباه نشود.
مشهورترین لقب وی جواد است و القاب دیگری همچون تقی، مرتضی، قانع، رضی، مختار، متوکل و منتجب را نیز برای او برشمرده‌اند.
بر اساس گزارش مورخان، امام جواد(ع) در سال ۱۹۵ق در مدینه به دنیا آمد. اما درباره روز و ماه ولادت او اختلاف وجود دارد. بیشتر منابع زادروز او را نیمه رمضاندانسته‌اند. اما شیخ طوسی در مصباح المتهجد، این تاریخ را دهم رجب ذکر کرده است و امروزه همین قول مشهور است.
مام جواد(ع) در اواخر عمر امام رضا به دنیا آمد. گفته‌اند که قبل از تولد ایشان و با توجه به اینکه امام رضا فرزندی نداشت، برخی از مخالفان شبهه افکندند که امام رضا نسلی از خود باقی نمی‌گذارد و سلسله امامت قطع می‌شود. به نقل منابع روایی، وقتی امام جواد به دنیا آمد و وی را نزد پدرش آوردند، امام رضا فرمود:
این مولودی است که برای شیعیان ما با برکت‌تر از او زاده نشده است.
همچنین در روایتی، از ابن اسباط و عباد بن اسماعیل چنین نقل شده است: «در حضور امام رضا بودیم که ابو جعفر (امام جواد) را آوردند. عرض کردیم: این همان مولود پر خیر و برکت است؟ امام رضا فرمود:
این همان مولودی است که در اسلام با برکت‌تر از او زاده نشده است.
امام جواد در سال ۲۱۵ق. (یا ۲۱۴) با دختر مأمون عباسی به نام ام فضل ازدواج کرد. این ازدواج بنا بر تقاضای مأمون صورت گرفت و امام(ع) با تعیین مهریه‌ای معادل مهریه حضرت زهرا (س) یعنی ۵۰۰ درهم موافقت خود را با این ازدواج اعلام کرد. امام از ام فضل صاحب فرزندی نشد. برخی گفته‌اند هنگام اقامت امام رضا(ع) در خراسان، امام جواد یک بار برای دیدار پدر به این منطقه سفر کرد و در همین دیدار بود که مأمون، دختر خود را به عقد امام جواد(که در آن زمان کمتر از ۸ سال داشت) درآورد. چنانکه ابن کثیر گفته، خطبه عقد امام جواد با دختر مأمون در زمان حیات امام رضا(ع) خوانده شد، ولی ازدواج چند سال بعد با اذن مأمون در سال ۲۱۵ق. در تکریت بوده است. طبق این سخن منافاتی میان سخن برخی که گفته‌اند ازدواج در سال ۲۰۲ق بوده و برخی که آن را ۲۱۵ دانسته‌اند نیست ولی با داستان مشهور مناظره یحیی بن اکثم با امام جواد در بغداد چندان هماهنگ نیست.
همسر دیگر امام جواد، سمانه مغربیه نام دارد و همه فرزندان امام از او زاده شدند. سمانه، کنیزی بود که به دستور امام جواد خریداری شد.
بنابر نقل شیخ مفید، امام جواد ۴ فرزند به نام‌های علی(امام هادی)، موسی، فاطمه و امامه داشت. برخی دختران امام را ۳ تن به نام‌های حکیمه، خدیجه و ام کلثوم می‌دانند.